In mijn blog schrijf ik over Mentale Veerkracht, hoe kan je omgaan met stress en tegenslagen, en zo je welzijn verbeteren.
💭99% van al het gedoe binnen zorgteams ontstaat doordat je vanuit je eigen perspectief oordeelt en aannames doet over het gedrag van de ander.
💬Gedrag en communicatie spelen een cruciale rol bij het vergroten van werkgeluk.
Het gedrag van medewerkers, leidinggevenden en collega's heeft invloed op de werkomgeving en hoe iemand zich voelt op het werk. Positief gedrag, zoals respect, empathie, samenwerking en waardering, draagt bij aan een positieve werksfeer en creëert een gevoel van verbondenheid en tevredenheid bij werknemers.
👂Een ander belangrijk aspect van goede communicatie is effectief luisteren. Het vermogen om naar collega's te luisteren en hun standpunten te begrijpen, bevordert een gevoel van erkenning en waardering. Dit kan leiden tot een hogere mate van betrokkenheid en tevredenheid bij werknemers.
👍Kortom, gedrag en communicatie spelen een belangrijke rol bij het vergroten van werkgeluk. Positief gedrag en effectieve communicatie bevorderen een positieve werkomgeving, versterken relaties en verminderen stress, wat allemaal bijdraagt aan een gelukkigere werkervaring voor medewerkers.
🔎Met mijn expertise in de zorg, gedrag en communicatie neem ik je mee in de Mentale Veerkracht training. Jij krijgt inzicht en ontvangt tools voor meer werkgeluk!
"Wie gaat die volgende operatie wassen...?" Roept de dokter door de koffiekamer. "Ik" antwoordde ik. "Waarom zit dan hier in de koffiekamer, de patiënt ligt al op tafel...!!!"
Ik voel druk, ik ben snel, maar ik wil ook even mijn boterham op te eten. Op deze manier kan ik echt niet even rustig lunchen. Ik eet niet rustig, ik prop alles in mijn mond en kauwend loop ik naar OK 10.....
Waarom doe ik dit steeds weer?
Ik besef dat ik vanuit mijn patroon van vroeger reageer:
"Wees Sterk"; werkt door waar anderen het laten afweten. Ook als de werkdruk haar te veel wordt, gaat ze verder.
"Maak Voort"; verzet bergen werk. Ze geniet wanneer onder grote tijdsdruk gewerkt moet worden. Door de haast en de veelheid van dingen ontstaan makkelijk fouten.
TIP: in de Training Mentale Veerkracht staan we hierbij stil, wat zijn jouw Drivers die steeds weer terug komen. Herken je jouw patroon.
Je leert hoe je jouw Drivers kunt omdenken!
“Het gaat even niet zo lekker…”
We zitten samen aan tafel, even samen lunchen. “Hey, hoe gaat het?” Ze leunt naar achter in de stoel en schut met haar hoofd… ik weet niet, gaat even niet zo lekker, druk met van alles…”
Ze verteld dat ze drukke dagen heeft gehad en doodop was na haar dienst. ’s Nachts wordt ze wakker en piekert ze, zegt ze…. “dan kijk ik ook nog op mijn telefoon… ja, ik weet het, dat is niet goed…. maar ik kan niet slapen…”
Ze is snel geïrriteerd en thuis is er wat onenigheid. Zondagochtend gaat ze wandelen met een andere vriendin die ze niet vaak ziet, eigenlijk heeft ze daar geen zin in, maar ja ze heeft het afgesproken.
Ze raakt weer wat geïrriteerd alle bijdehandse opmerkingen kan ze niet verdragen van haar vriendin en ze flapt het er ineens uit: “Ja, nou weet ik het wel…!!”
Waarom laten we alle afspraken doorgaan en laten we de afspraak met onszelf vervallen….
En mogen onze naasten de klappen opvangen, de irritante, chagrijnige, overprikkelde buien van jou!
Hoe komt het dat we geen tijd voor onszelf nemen, alleen als je met koorts op bed ligt kun je de afspraak verzetten? Alle andere redenen zijn niet goed genoeg!
“Ik heb al een aantal keer een Mindfulness cursus gedaan…. Maar ik doe er eigenlijk niets meer mee….”
De mensen uit de zorg die ik spreek weten allemaal heel goed wat ze kunnen doen…. Maar doen ze het ook…
Ik ben naar mezelf gaan luisteren, als het tijd is voor extra rust en slaap dan neem ik dat. Ik plan dat ook in mijn agenda. Tussen coachgesprekken en trainingen zorg ik voor voldoende tijd voor mezelf.
door Katrien Klomp
Wat kan ik veranderen?
Crew Resource Managment, een inmiddels gevestigde naam op de OK. Bij deze veiligheidstraining voor multidisciplinaire teams worden er duidelijke afspraken gemaakt over de manier van communiceren en samenwerken. Het doel van CRM op de operatiekamer is om optimale samenwerking, communicatie en besluitvorming tussen het operatieteam te bevorderen. Hierdoor kunnen risico’s worden verminderd, fouten worden voorkomen en veiligheid van de patiënt worden verbeterd. Maar misschien nog wel veel belangrijker, het geeft álle teamleden de mogelijkheid om nog beter te participeren in het team en kan ervoor zorgen dat ze zich gewaardeerd voelen, autonomie hebben en doelen kunnen nastreven die aansluiten bij hun interesses en waarden. Het geeft werkplezier!
Na de vele positieve reacties op mijn laatste blog “Waarom raakt me dit zo?” ben ik in contact gekomen met Patrix Lanen.
Patrix Lanen werkt als cardiovasculair perfusionist en heeft een grote interesse voor de psychologie die zich afspeelt op de OK. Beide delen we dus onze passie voor de psychologie op de OK en de interesse in hoeverre het gedrag van medewerkers van invloed is op het ervaren werkgeluk.
Het verhaal van Patrix is voor velen waarschijnlijk herkenbaar:
Even naar het UMC
Woensdagochtend 06.00 uur. Helm staat klaar, motorpak aangetrokken. Nog even Waze checken…file, op de motor kan ik daar wel tussendoor. Onderweg gaat het ook nog regenen maar niet getreurd het is een klein buitje. Al rijdend op de motor ga ik toch nadenken over mijn ‘nieuwe werkplek’. Het is een groot UMC met andere collega’s, andere gebruiken, andere logistiek en misschien wel andere materialen.
Vandaag voor de eerste keer alleen, al wel ingewerkt en de techniek kan ik dromen, de procedure heb ik al honderden keren uitgevoerd, maar er hangt toch een bepaalde spanning; weet ik alles nog te vinden en wat als het apparaat niet doet wat ik gewend ben? In mijn eigen ziekenhuis bel ik eventueel een collega, lossen we het samen wel op. Op mijn nieuwe werkplek kent niemand deze machine en zal ik het zelf moeten doen. En dan de gebruiken en cultuur op die andere OK, pas ik daar wel tussen en luisteren ze wel als ik tegen een probleem aanloop. Zijn ‘ze’ daar bekend met crew resource management? Daar kan ik natuurlijk wel op terugvallen, het is als het ware een uitbreiding op de normen en waarde die ik van thuis heb meegekregen. Duidelijk communiceren dan lukt het wel, en anders maak ik gebruik van een “10 voor 10” of een “speak up”.
Afgelopen jaren veel bezig geweest met hoe ik moet communiceren in acute en stressvolle situaties en allerlei technieken uitgeprobeerd in de praktijk. Ondertussen loop ik 35 jaar mee in de gezondheidszorg en haal ik uit veel dingen mijn werkplezier. Door vallen en opstaan ook geleerd dat werkgeluk niet alleen afhankelijk is van hoe je zelf je dag indeelt maar ook hoe de interactie is van de ander naar mij toe. Het is en blijft toch teamwork als je met een patiënt bezig bent.
Aangekomen in het UMC start de dag met een briefing. En ja, het werkt echt. Door de behandelend specialist wordt heel de dag doorgesproken en iedereen noemt zijn naam en functie. Ook ik geef een korte introductie en vertel wat ik kom doen en wat men van mij kan verwachten. De ‘snijder’ zegt: “laat het ons weten als je iets nodig hebt of ergens tegenaan loopt”. Het ijs is gebroken en met veel werkplezier hebben we met zijn allen de patiënt kunnen behandelen.
Katrien: ‘Ik heb in de praktijk goed ervaren hoe belangrijk de toepassing van CRM is. Van een kleine orthopedische kliniek met drie OK’s ging ik werken in een UMC met drie verdiepingen. Ik kende niemand op de OK. Door het toepassen van een briefing, debriefing en het schrijven van de namen op een whiteboard merkte ik dat er een betere communicatie in het team ontstond. Het aanspreken van elkaar bij naam geeft al snel een teamgevoel en geeft in acute situaties de mogelijkheid duidelijker boodschappen te adresseren aan collega’s.’
Briefing
Een briefing en debriefing maakt een onmisbaar onderdeel uit van veilig werken op de OK. Briefings en debriefings zorgen ervoor dat teams risico’s tijdig herkennen en de gevolgen ervan voorkomen of afzwakken door goed samen te werken. Een goede briefing zorgt er bovendien voor dat vooraf duidelijk is wat er van de verschillende teamleden wordt verwacht.
Het werken met een briefing maakt het proces inzichtelijk, de verwachtingen worden uitgesproken. De dag wordt met het team doorgesproken en iedereen weet wat er van hem/haar verwacht gaat worden. Ook de logistiek komt aan bod; zijn alle materialen aanwezig en op het juiste moment beschikbaar? In de briefing kunnen ook leerdoelen van teamleden besproken worden.
Katrien: ‘Wat ook een belangrijk vraag is, is of je “fit to perform” bent. Als team kun je inschatten of er mogelijk een collega is die op dat moment niet zo lekker in het vel zit waardoor deze collega wellicht iets meer ondersteuning nodig heeft. De briefing is een start om je veilig te voelen in het team van die dag.’
Debriefing
‘De debriefing aan het einde van de dag is een moment om heel even stil te staan bij de werkdag. Ieder lid van het team heeft hierin inbreng. Je bespreekt hier of de in de briefing afgesproken doelen behaald zijn. Ook is het de bedoeling om te kijken of er zaken voor verbetering vatbaar zijn en heb je de mogelijkheid om zo nodig onverwachte processen/calamiteiten te kunnen nabespreken om deze in de toekomst te voorkomen of aan te passen. Bespreek niet alleen de negatieve punten maar zeker ook de positieve! Door het bespreken van de positieve zaken creëer je ook werkgeluk voor de collega’s en jezelf. Dit leidt weer tot betere prestaties, hogere productiviteit en een positieve werksfeer.’
Gedrag en communicatie
‘Gedrag en communicatie spelen dus een cruciale rol bij het vergroten van werkgeluk. Positief gedrag, zoals respect, empathie, samenwerking en waardering, draagt bij aan een positieve werksfeer en creëert een gevoel van verbondenheid en tevredenheid bij werknemers.
Wat hierin ook heel belangrijk is, is effectief luisteren. Het vermogen om naar collega's te luisteren en hun standpunten te begrijpen, bevordert een gevoel van erkenning en waardering. Dit kan leiden tot een hogere mate van betrokkenheid en tevredenheid bij werknemers. De briefing en debriefing zijn hier het uitgelezen moment voor!
Kortom, positief gedrag en effectieve communicatie bevorderen een positieve werkomgeving, versterken relaties en verminderen stress, wat allemaal bijdraagt aan een gelukkigere werkervaring voor medewerkers.'
Weerstand
'Helaas verloopt de briefing en debriefing nog niet in alle operatiekamers als vanzelfsprekend en soepel. Het doornemen van het operatieprogramma en de bijzonderheden daarbij wil nog wel, maar wanneer het op het gedrag en onderlinge communicatie aankomt wil het nog wel eens moeizaam zijn. Wij bespeuren in de praktijk toch enige weerstand bij collega’s en medisch specialisten. Uitspraken die ik al tegengekomen ben zijn: ‘Dat is voor watjes, hebben we nog nooit gedaan, hier is geen wetenschappelijke evidence voor, wat maakt het mij uit dat die ander niet goed in haar vel zit, als het werk maar goed gedaan wordt.’
Het verminderen van deze weerstand is dus nog wel een belangrijke taak. Ik ben benieuwd hoe de briefing en debriefing op jullie afdeling verloopt!
door
Katrien Klomp
Waarom raakt me dit zo?
Ik sta daar in de operatiekamer. De dokter kijkt me niet aan, ik voel me ongemakkelijk en de spanningen nemen toe. Mijn ademhaling is hoog en snel en ik weet niet wat ik moet zeggen. De dokter krijgt een steriele jas aan en we gaan de patiënt steriel afdekken. Ik heb het gevoel dat we haast hebben maar weet niet waarom. De dokter zegt niet veel en is wat kort af. Ik vraag maar niet wat er is en laat het zo. ‘Als ik maar mijn best doe dan komt het wel goed’. Maar de negatieve sfeer wordt steeds erger, er mag niet meer gepraat worden op de operatiekamer, de dokter snauwt naar me. De operatielamp staat niet goed, hij kan niet opereren met dit licht. Het moet sneller… ik ben al heel snel, het kan niet sneller!
Maar ik zeg het niet. Ik voel spanning in me lijf, krijg het warm en ga haastig werken. Ik wil het nog beter doen maar dat gaat niet met al die spanning. Oh nee! Nu valt zijn favoriete schaar op de grond. Hij gooide de schaar terug in plaats van terug te geven, maar ik krijg de schuld. Ik zie rollende ogen een zucht. ‘Ja, en nu snel een nieuwe schaar!’ Maar ik heb niet gelijk een nieuwe schaar.
De werkdag is voorbij en ik stap in de auto. Ik kan het niet van me afzetten, ik ben boos, gefrustreerd en baal dat de dag zo verlopen is. Ik doe toch mijn best? Ik kom thuis en mijn man en kinderen vragen zich af wat er met me aan de hand is. ‘Mam, waarom doe je zo chagrijnig, dat is niet leuk... is er iets?’
Mijn dochter triggert mij met deze opmerking en ik kom tot het inzicht: Waarom laat ik dit zo gebeuren? Het is niet mijn probleem, het is zijn probleem. Hij gedraagt zich zo op zijn werk. Is het de stress van de operatie? Dat is heel vervelend voor hem, maar dat maakt het nog niet mijn probleem. Waarom laat ik dat gebeuren en ben ik daar zo gevoelig voor? Waarom kan ik het niet gewoon van me afzetten? En als ik het niet van me af kan zetten, waarom zeg ik het hem dan niet?
Ik ben hierin niet de enige. Herken jij je hier ook in?
Je bent zo gevoelig voor de woorden en daden van anderen dat het je helemaal uit evenwicht brengt. Je doet je uiterste best om het iedereen naar de zin te maken, maar uiteindelijk ben jij degene die eronder lijdt. Je bent als een spons die alles opzuigt en vasthoudt, zonder het te kunnen loslaten. Maar waarom? Waarom laat je anderen jouw humeur bepalen? Waarom laat je jezelf zo door hen beïnvloeden?
Vanaf het moment dat ik ben gaan realiseren dat niet al het gedrag van de ander persoonlijk op mij gericht zie ik het leven anders. Ik ben minder gevoelig voor het gedrag en de reactie van de ander. Ik besef dat het zijn of haar emoties zijn en niet die van mij.
Ook goed voor jou om te realiseren: Slechts 10% van ons leven wordt bepaald door de dingen die ons overkomen, de andere 90% is direct verbonden aan hoe we op die 10% reageren.